ตานหม่อน (ตาลขี้นก) ชื่อวิทยาศาสตร์ Tarlmounia elliptica (DC.) H.Rob., S.C.Keeley, Skvarla & R.Chan.

ต้นตานหม่อน (ตาลขี้นก) ชื่อวิทยาศาสตร์ Tarlmounia elliptica (DC.) H.Rob., S.C.Keeley, Skvarla & R.Chan.

–

@ สวนสมุนไพรเฉลิมพระเกียรติ สวนหลวง ร.9 กรุงเทพมหานคร

–

ตานหม่อน (ตาลขี้นก) ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้

ใช้ทั้งต้น รสเบื่อเย็น สรรพคุณ แก้พิษตานซาง บำรุงเนื้อหนังให้ชุ่มชื่น คุมธาตุ ขับไส้เดือนในท้อง

–

ตัวยารสหวาน ซึมซาบไปตามเนื้อ ตัวยาและสรรพคุณ เช่น

๑. ดอกคำไทย รสหวาน บำรุงโลหิต แก้แสบร้อนคันตามผิวหนัง แก้บิด แก้ไตพิการ

๒. ดอกคำฝอย รสหวาน บำรุงโลหิตและน้ำเหลืองให้เป็นปกติ แก้แสบร้อน ตามผิวหนัง บำรุงหัวใจ บำรุงประสาท ขับระดู

๓. งวงตาลโตนด รสหวานเย็น แก้พิษตานซาง ขับพยาธิ บำรุงดวงจิตให้ชื่นบาน

๔. ตานหม่อน รสหวานเย็น แก้พิษตานซาง ขับไส้เดือน บำรุงเนื้อหนังให้ชุ่มชื่น คุมธาตุ

๕. น้ำอ้อย กลิ่นหอมรสหวานเย็น น้ำอ้อยแดงรสหวานขมเล็กน้อย แก้เสมหะและหืดไอ กระจายเสมหะ ขับปัสสาวะ

๖. รากชะเอมจีน (ชะเอมเทศ) ขับเลือดเน่า บำรุงหัวใจให้ชุ่มชื่น แก้กำเดา แก้น้ำลายเหนียว

๗. รากชะเอมไทย รสหวาน แก้โรคในคอ แก้ลม แก้รัตตะปิตตะโรค

๘. เหง้าสับปะรด รสหวาน ขับปัสสาวะ แก้ปัสสาวะพิการ แก้นิ่ว แก้หนองใน ขับระดูขาว

๙. รากและดอกมะพร้าว รสหวาน แก้ลงท้อง แก้อ่อนเพลีย แก้ปากเปื่อย แก้ไข้ตานซาง แก้ไข้กำเดา

๑๐. ดอกอังกาบ รสหวาน แก้สตรีระดูขัด บำรุงไฟธาตุ แก้ไข้

–

พิกัดตานทั้ง ๕ คือ จัดจำนวนของรากตาล ๕ อย่าง คือ

รากตาลโตนด

รากตาลดำ

รากตานหม่อน

รากตานเสี้ยน

รากตานขโมย

สรรพคุณ ดับพิษตานซาง ขับพยาธิทุกชนิด แก้อุจจาระธาตุพิการ บำรุงเนื้อหนัง กระดูก

–

ยาประสะมะแว้ง

วัตถุส่วนประกอบ สารส้ม หนัก ๑ ส่วน ขมิ้นอ้อย หนัก ๓ ส่วน ใบสวาด ใบตานหม่อน ใบกะเพรา หนักสิ่งละ ๔ ส่วน ลูกมะแว้งต้น ลูกมะแว้งเครือ หนักสิ่งละ ๘ ส่วน

วิธีทำ บดเป็นผง ผสมน้ำสุกแทรกพิมเสนพอควร ทำเป็นเม็ด หนักเม็ดละ ๐.๒ กรัม

สรรพคุณ แก้ไอ แก้เสมหะ ละลายน้ำมะนาวแทรกเกลือรับประทานหรือใช้อม

ขนาดรับประทาน

ผู้ใหญ่ ครั้งละ ๑ – ๒ เม็ด

เด็ก ครั้งละ ๕ – ๗ เม็ด

ขนาดบรรจุ ๓๐ เม็ด

–